KLASOWE LABORATORIUM- DOŚWIADCZENIA PRZYRODNICZE- innowacja pedagogiczna

Innowacja pedagogiczna
„KLASOWE LABORATORIUM”
-doświadczenia przyrodnicze.

„Powiedz mi, a zapomnę,
pokaż – a zapamiętam,
pozwól mi działać, a zrozumiem!”
Konfucjusz

Koordynatorzy innowacji:
Elżbieta Bienia, Wioletta Matysik
Miejsce realizacji:
Samorządowy Zespół Szkół w Bobrku
Typ innowacji:
programowo – metodyczna
Termin realizacji:
wrzesień 2020 r. – czerwiec 2023r.
Zasięg:
innowacją zostaną objęci uczniowie klas I (II, III) i IV (V,VI)
Głównym celem innowacji jest:
rozbudzanie u dzieci ciekawości poznawania otaczającego świata przyrody, oraz nauczenie ich prowadzenia obserwacji, zadawania pytań i wyciągania trafnych wniosków z przeprowadzonych doświadczeń, eksperymentów oraz zjawisk przyrodniczych.
Cele ogólne:

• podniesienie jakości pracy szkoły w zakresie stosowania nowoczesnych metod z elementami doświadczania, obserwowania, czy eksperymentowania,

• zapewnienie uczniom lepszych szans edukacyjnych przez wpieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności,

• doskonalenie pracy nauczycieli, umiejętność wdrażania do praktyki edukacyjnej innowacji pedagogicznej,

Cele szczegółowe:

• zainteresowanie uczniów otaczającym światem, poszukiwanie wiedzy o świecie,

• poznawanie wielorakości, złożoności i bogactwa świata,

• stymulowanie rozwoju, kreatywności, myślenia i ekspresji,

• rozwijanie naturalnej zdolności dziecka do stawiania pytań,

• kształtowanie umiejętności prowadzenia obserwacji i wyciągania wniosków,

• poszerzanie wiedzy, poznanie nowych pojęć, wzbogacanie słownictwa przedmiotowego,

• projektowanie oraz wykonywanie doświadczeń i eksperymentów,

• czerpanie radości z możliwości eksperymentowania i działania,

• dokumentowanie obserwacji przyrodniczych,

• kształcenie umiejętności formułowania hipotez i problemów badawczych w wykonywanych doświadczeniach,

• dokonywanie prezentacji wyników swojej pracy,

• pomoc w odkrywaniu potencjału ucznia,

• kształtowanie zdolności do analizowania, ciekawości badawczej,

• umiejętne korzystanie z przyborów edukacyjnych takich jak: lornetka, mikroskop, lupa,

• rozwijanie spostrzegawczości, twórczości i kreatywności,

• umiejętne zastosowanie przez nauczycieli nowoczesnych metod pracy z elementami eksperymentu oraz nowatorskich rozwiązań pedagogicznych,
  Zasady innowacji:

Dzieci najlepiej wzbogacają swoją wiedzę, doskonalą swoje umiejętności praktyczne w obcowaniu z otaczającym je światem przez obserwację i działanie. W czasie prowadzenia innowacji będą wykorzystywane:

• Metody:
  – zabawowo-twórcza,
  – zadaniowa,
  – projektów,
  – projektowania sytuacji edukacyjnych,
  – warsztatowa,
  – doświadczalna z elementami eksperymentu.
• Formy:
  – indywidualna,
  – grupowa,
  – zbiorowa,
  – zespołowa.

Oczekiwane efekty:

• nabycie umiejętności praktycznego zdobywania wiedzy z przedmiotów przyrodniczych,

• rozwój zainteresowań przyrodniczych,

• kształtowanie umiejętności myślenia i jasnego formułowania wypowiedzi,

• wzrost aktywności i kreatywności uczniów,

• udział w konkursach przyrodniczych,

• lepsze przygotowanie do dalszego kształcenia,

• większa samodzielność, odpowiedzialność za pracę własną i grupową,

• podnoszenie jakości pracy szkoły,

• promocja szkoły w środowisku lokalnym,

• rozpowszechnianie podjętych działań – publikacja materiałów na stronie internetowej szkoły

Sposób dokumentowania:
Opisy kolejnych działań w zakresie innowacji wraz z dokumentacją fotograficzną będą publikowane na stronie internetowej szkoły.

——————————————————————————————————————–

PODSUMOWANIE DZIAŁAŃ:

Głównym założeniem innowacji „ Klasowe laboratorium” było rozbudzenie zainteresowań uczniów przedmiotami przyrodniczymi, rozwijanie samodzielnego i twórczego myślenia do rozwiązywania problemów. Rozbudzanie u dzieci ciekawości poznawania otaczającego świata przyrody, oraz nauczenie ich prowadzenia obserwacji, zadawania pytań i wyciągania trafnych wniosków z przeprowadzonych doświadczeń, eksperymentów oraz zjawisk przyrodniczych.

Nauki przyrodnicze to przede wszystkim szeroko pojęty obszar badawczy i doświadczalny. Doświadczenia mobilizowały uczniów do działania, rozwijały spostrzegawczość, zdolność obserwacji oraz wnioskowania. Innowacja miała charakter organizacyjno – metodyczny . Rozszerzała treści zawarte w podstawie programowej a nawet często wykraczała poza nie. Była przedsięwzięciem, które miało na celu odejście od tradycyjnego sposobu przekazywania wiedzy i zwiększeniem ilości prowadzonych doświadczeń , eksperymentów, projektów , które ze względu na czasochłonność nie pozwalają na zbyt częste stosowanie ich na jednostkach lekcyjnych.

Zakres innowacji:

Innowacja pedagogiczna z przedmiotów przyrodniczych realizowana była przez trzy lata szkolne (wrzesień 2020- maj 2023), objęła klasy I-III oraz IV-VI i była realizowana na lekcjach edukacji wczesnoszkolnej, przyrody, biologii, oraz na zajęciach pozalekcyjnych. Podstawową formą działalności było odkrywanie przez zabawę twórczą. Uczniowie czerpali wiele radości z poszukiwań, eksperymentów i obserwacji.

Celem innowacji było:

Poszerzenie umiejętności oraz wiedzy praktycznej uczniów z dziedziny przedmiotów przyrodniczych, rozwój zainteresowań przyrodniczych, kształtowanie umiejętności myślenia i jasnego formułowania wypowiedzi, większa samodzielność i odpowiedzialność za pracę własną i grupową, dokumentowanie prowadzonych obserwacji i prezentowanie wyników swojej pracy.

Działania, które były podejmowane na zajęciach podczas realizacji zaplanowanych zadań:

• Rozwiązywanie zadań problemowych
• Wykonywanie doświadczeń, eksperymentów, zadań praktycznych
• Zajęcia w terenie

Ewaluacja:

W czasie trwania innowacji była prowadzona dokumentacja –opis działań z dokumentacją fotograficzną. Informacje z realizacji zaplanowanych działań zamieszczano na stronie szkoły w zakładce  Projekty i innowacje.

——————————————————————————————————————–

DZIAŁANIA:

 JAKIE PRZEDMIOTY PRZYCIĄGA MAGNES?

Pewien kamień potrafi przyciągać różne przedmioty wykonane z żelaza. Chińczycy nazwali go z tego powodu „kochającym kamieniem”. Ten minerał to magnetyt, jedna z odmian rudy żelaza. Starożytny grecki uczony Tales z Miletu zauważył, że przedmioty wykonane z magnetytu oddziałują z przedmiotami zawierającymi żelazo.

Przyciąganie przedmiotów zachodzi dzięki oddziaływaniom nazywanym magnetycznymi. Magnesów, czyli przedmiotów, które posiadają stałe właściwości magnetyczne, używamy na co dzień. Magnesy oddziałują nie tylko na inne przedmioty, ale i na siebie nawzajem. Przestrzeń wokół magnesu, w której zachodzą oddziaływania magnetyczne, nazywamy polem magnetycznym.

Doświadczenie:

Sprawdzenie, które przedmioty są przyciągane przez magnes.

Potrzebne przedmioty:

• magnesy
• plastikowa linijka,
• niewielkie przedmioty (szpilki, spinacze, breloczek, klucz, nożyczki)
• gumka do mazania,
• wybrane przybory szkolne,
• monety,

Opis doświadczenia:
Zbliżamy magnes do przedmiotów. Obserwujemy, jak się zachowują magnes i badane przedmioty.

Zbliżamy magnesy do siebie, obserwujemy jak się zachowują.

Wyniki:
 – Przedmioty różnią się sposobem, w jaki oddziałują z magnesami. Te, które zawierają żelazo, są bardzo silnie przyciągane przez magnes.

– Magnesy przyciągają się lub odpychają.

– Magnesy oddziałują z metalowymi przedmiotami i innymi magnesami po odpowiednim zbliżeniu do nich.

Wnioski:

Magnesy wytwarzają pole magnetyczne.

W obszarze pola magnetycznego magnesy oddziałują na niektóre przedmioty o określonych właściwościach.

Każdy magnes posiada dwa bieguny. Bieguny jednakowe odpychają się, a różne przyciągają.

——————————————————————————————————————–

WPŁYW ZMIAN TEMPERATURY NA OBJĘTOŚĆ GAZÓW

Aby zaobserwować zwiększenie się objętości gazów pod wpływem temperatury, trzeba zamknąć pewną ilość gazu w zbiorniku, który łatwo zmienia objętość. Takim zbiornikiem może być np. szklana butelka            z nałożonym na szyjkę balonikiem.

Gdy rośnie temperatura, drobiny gazu poruszają się coraz szybciej, oddalają się od siebie i rośnie objętość gazu. 

1. W butelce z nałożonym na szyjkę balonikiem jest zamknięta pewna ilość powietrza.

2. Powietrze w butelce ogrzewa się i zwiększa swoją objętość, wypełniając stopniowo balonik.

3. Ogrzane powietrze wypełniło butelkę i balonik, zajmując całą dostępną przestrzeń.

——————————————————————————————————————–

    ELEKTRYZOWANIE SIĘ PRZEDMIOTÓW

Niektóre przedmioty elektryzują się podczas pocierania, to znaczy, że gromadzą się na nich ładunki elektryczne. Mogą one przyciągać lub odpychać inne. Ze zjawiskiem elektryzowania często spotykamy się zimą, kiedy nosimy grube swetry. Często możemy wtedy doświadczyć przeskoku ładunków po zetknięciu się dwóch ciał. To zjawisko możemy zaobserwować w przyrodzie. Chmury burzowe elektryzują się, gdy krople wody szybko się przemieszczają i ocierają o siebie. Zgromadzony w chmurach ładunek elektryczny przeskakuje w postaci ogromnej iskry- pioruna.

Potrzebne przedmioty:

• balon,
• plastikowa linijka,
• skrawki papieru,
• wełniany szalik,

Opis eksperymentu:
1. Przygotowanie drobnych skrawków papieru.

2. Intensywne pocieranie linijki i balonu o wełniany szalik oraz własne włosy.
3. Zbliżenie linijki i balonika do skrawków papieru.

Wyniki:
 – papier został przyciągnięty do balonika i plastikowej linijki,

– włosy zostały przyciągnięte do balonika,

Wnioski:

Balon podczas tarcia o włosy lub wełnę elektryzuje się- podczas pocierania niektóre elektrony z wełny przechodzą na powierzchnię balonu czy plastikowego przedmiotu, który zostaje naelektryzowany ujemnie. Po zbliżeniu go do włosów lub papierków pojawia się prąd, czyli ładunki elektryczne, które się przyciągają.

 

——————————————————————————————————————–

   PRZYCIĄGANIE WODY- ELEKTRYCZNOŚĆ STATYCZNA

Woda ma bardzo ciekawe właściwości. Niektóre substancje rozpuszcza, a innych nie. Z poprzednich doświadczeń wiemy już, że w temperaturze poniżej 0 °C występuje w postaci ciała stałego, a mocno ogrzana przechodzi w postać gazu (czyli pary wodnej). Może tworzyć płatki śniegu, które zawsze mają sześć ramion, pomimo że każdy płatek śniegu ma inny kształt. Kształt płatków śniegu związany jest z budową cząsteczki wody, która składa się z jednego atomu tlenu i z dwóch atomów wodoru. Są one zawsze ułożone względem siebie pod tym samym kątem.

Eksperyment:

Sprawdzenie, które przedmioty są przyciągane przez magnes.

Potrzebne przedmioty:

• balon,
• strumień wody

Opis eksperymentu:
Balon pocieramy o włosy- elektryzuje się on ujemnie. Oznacza to, że gromadzi się na nim dodatkowy ujemny ładunek elektryczny. Przedostaje się on na balon na skutek sił tarcia, które oddzielają niektóre elektrony z włosów.

Naelektryzowany balon przyciąga długie włosy, a gdy zbliżymy do niego palec, słyszymy przeskakujący pomiędzy nimi ładunek elektryczny.

Zbliżamy naelektryzowany balon do cienkiej strużki wody.

Wyniki:
Gdy naelektryzowany balon znajdował się blisko cienkiej strużki wody, przyciągał ją i w rezultacie – odginał.

Po włożeniu pod strumień wody, balon stracił swoje właściwości – nie przyciągał wody.

Wnioski:

W cząsteczkach wody znajdują sie ładunki dodatnie i ujemne. Gdy do wody zbliża się ujemnie naelektryzowany balon, wszystkie cząsteczki wody ustawiają się dodatnimi końcami w jego stronę, w wyniku czego są do niego przyciągane.

Oblewając balon, woda zmywa z niego nadmiarowe ładunki elektryczne i balon z powrotem staje się neutralny elektrycznie. Dlatego po ponownym zbliżeniu go do strużki, nie widać już efektu przyciągania.

 

——————————————————————————————————————–

BUDUJEMY MODELE KOMÓREK

To zabawne ćwiczenie pozwoli nam zapamiętać różnice w budowie komórki roślinnej, zwierzęcej, grzybowej oraz komórki bakterii.

Potrzebne materiały.

• Cztery miseczki
• Plastelina
• siano

Wykonanie:

Miseczki wypełniamy sianem.

Z plasteliny wykonujemy barwne organella komórkowe charakterystyczne dla budowy poszczególnych komórek.

Umieszczamy je w miseczkach i opisujemy.

Poznawanie otaczającego nas świata jest bardzo ciekawe.

——————————————————————————————————————–

    JAKIE WŁAŚCIWOŚCI MA POWIETRZE?

Czym jest powietrze? Jaki jest jego skład i właściwości? Czy pusty kubek rzeczywiście jest pusty? Odpowiedzi na te pytania uzyskaliśmy na ostatnich zajęciach prowadzonych w ramach innowacji pedagogicznej „Klasowe laboratorium”. Przeprowadzając kilka prostych doświadczeń, wykazaliśmy że powietrze – niezbędne do życia ludzi, roślin i zwierząt, jest wszędzie.

Zajęcia rozpoczęliśmy od wykonania prostych ćwiczeń oddechowych, które na nowo pozwoliły nam “odkryć” niezwykłe właściwości powietrza. Kolejne eksperymenty pozwoliły nam wykazać, że na pozór pusta strzykawka, pełna jest powietrza. Następne doświadczenie pozwoliło uczniom zrozumieć na czym polega sprężanie i rozprężanie powietrza pod wpływem temperatury. Założony na  butelkę balonik, po włożeniu jej do ciepłej wody, sam napełnił się powietrzem! Stało się tak dlatego, że nagrzane w butelce powietrze zwiększyło swoją objętość i uniosło się do góry wypełniając wnętrze balonika. Najwięcej emocji dostarczyła uczniom „Latająca kulka”. Używając suszarki do włosów udowodniliśmy, że powietrze nie opływa równomiernie wokół „krzywych” przedmiotów. Zbyt ciężkie przedmioty również nie uniosły się do góry. Idealną okazała się być okrągła kulka, która imponująco wirowała w powietrzu. Zawarty w powietrzu tlen potrzebny jest do utrzymania płomienia świecy, tlen spala się, powodując zassanie wody do wnętrza słoika.

Dzięki prostym doświadczeniom uczniowie nie tylko przekonali się o niezwykłych właściwościach powietrza, ale także mieli okazję wejść w rolę “naukowca” i odkrywać tajemnice świata przyrody nieożywionej. Wyniki swoich obserwacji zapisaliśmy w formie mapy myśli, poznając za razem nową graficzną metodę porządkowania informacji.

——————————————————————————————————————–

PŁYWA CZY TONIE?

Uczony grecki Archimedes wyjaśnił, dlaczego statki nie toną. Zasadę tę nazywamy prawem Archimedesa.

Materiały potrzebne do doświadczenia.

• Plastelina
• Miska z wodą

Wykonanie.

1. Do miski nalej wody i wrzuć kulkę z plasteliny.
2. Z kawałka plasteliny wykonaj kadłub maleńkiego statku.
3. Jeśli statek nie tonie załaduj na niego wcześniej wykonaną kulkę z plasteliny.

Kulka tonie, ponieważ naciska na wodę zbyt małą powierzchnią w stosunku do swojego ciężaru. Jeśli z tego samego materiału zrobimy statek, ten sam ciężar rozłoży się na znacznie większą powierzchnię wody i dlatego nie tonie.

——————————————————————————————————————–

PLEŚŃ NA CYTRYNIE

Przygotuj:

*cytrynę

*wodę

*torebkę foliową

Wykonanie:

1.Umytą mokrą cytrynę włóż do torebki.

2.Cytrynę odłóż na tydzień w ciepłe i ciemne miejsce.

Obserwacje.

Na cytrynie powstanie zielona warstwa pleśni.

Grzyby pleśniowe to drobni mieszkańcy gnilni. Pokrywają one substraty powłoką. Powłoka ta to pleśń.

——————————————————————————————————————–

ZAKŁADAMY HODOWLĘ PANTOFELKA

Uczniowie klasy VI założyli hodowlę pantofelka. W tym celu przygotowaliśmy wodę z akwarium oraz siano. Przewidziany czas hodowli to dwa tygodnie. Wyhodowanego protista będziemy oglądać pod mikroskopem.

——————————————————————————————————————–

CZY ŚWIEŻE JAJKO MOŻE PŁYWAĆ?

W świeżym jajku pęcherzyk z powietrzem jest na tyle nieduży, że nie ma wpływu na wyporność jajka- świeże jajko tonie. Sytuacja ulega zmianie, kiedy do wody, w której znajdzie się jajko, dodamy sól.

Przebieg eksperymentu: do dwóch słoików nalewamy wodę, a w jednym z nich rozpuszczamy 2-3 łyżki soli. Do obu wkładamy świeże, surowe jajko.

Wyniki: jajko w jednej szklance tonie, w drugiej unosi się w wodzie

Wnioski:

• Przedmioty pływają w wodzie wtedy, kiedy mają mniejszą od niej gęstość.
• Surowe jajko ma większą gęstość od wody, dlatego tonie.
• Kiedy dodamy do wody sól zwiększamy jej gęstość.
• Słona woda ma większą gęstość niż jajko, więc jajko pływa!

Nam też będzie się łatwiej pływać w słonym morzu niż w słodkowodnym jeziorze!

___________________________________________________________________________

OBSERWACJE POD CHOINKĄ- BADAMY DRZEWA IGLASTE

Według Rocznika Statystycznego Leśnictwa 2020 w polskich lasach większość drzew stanowią drzewa iglaste – ponad 68 procent. Drzewa liściaste są tu w mniejszości – niecałe 32 procent. Najpopularniejsze gatunki drzew iglastych w polskich lasach to sosna, świerk i jodła. Iglaki gęsto rosną w polskich lasach. Jest ich więcej niż drzew liściastych. Są również licznie sadzone w ogrodach i parkach, ponieważ są zimozielone i cieszą oko przez cały rok. Okres przedświąteczny szczególnie kojarzony jest z gałązkami drzew iglastych, którymi ozdabiamy nasze domy. Jeden z najważniejszych symboli świąt to bożonarodzeniowe drzewko, które powstaje z iglastego drzewa pachnącego żywicą.

        Uczniowie klasy drugiej uczestniczyli w zajęciach, na których uczyli się rozpoznawania gatunków najpopularniejszych drzew iglastych występujących w Polsce. Poznawali charakterystyczne cechy wyglądu konkretnych gatunków i miejsca ich występowania. Podjęli próbę wytłumaczenia sposobów przystosowania drzew iglastych do warunków w jakich żyją

———————————————————————————————————————————–

JAK SIĘ ROZKŁADAJĄ ŚMIECI?

Oceany pełne dryfującego plastiku czy piętrzące się w szybkim tempie góry odpadów na wysypiskach – to widoki, które przemawiają do naszej wyobraźni. Za chwilę jednak o wszystkim zapominamy, po cichu licząc, iż z tym problemem poradzi sobie sama Matka Natura. W rzeczywistości nie zawsze zdajemy sobie sprawę, ile potrzebuje ona na to czasu. Dopiero jeśli zestawimy zdjęcia zanieczyszczonej planety z informacją jak długo dany śmieć będzie się rozkładał, otrzymamy obraz odzwierciedlający rzeczywistą skalę problemu. Przedmioty, które są dzisiaj w powszechnym użytku, to poważny problem dla  środowiska. Problemem jest nie tylko ich ilość, lecz także surowiec, z którego są wyprodukowane. Ostatnio dużo się mówi o plastiku, który ma bardzo długi cykl rozpadu, co oznacza, że leżąc
w ziemi nie rozkłada się przez 400, a czasem nawet 1000 lat. Musimy uświadomić sobie problem i tam, gdzie jest to tylko możliwe, zredukować produkcję śmieci.

Podczas zajęć uczniowie poznali pojęcia: czas rozkładu, produkty wielomateriałowe, surowce wtórne, drugie życie śmieci, recykling,

 Opis eksperymentu:
1. Przygotowaliśmy trzy grupy odpadów: organiczne(obierki), plastik (fragmenty jednorazowej siatki),  papier (ścinki).

2. Do słoików wsypaliśmy warstwę ziemi, włożyliśmy śmieci i przykryliśmy kolejną warstwą ziemi. Na koniec podlaliśmy.
3. Po 6 tygodniach wysypaliśmy zawartość słoików.

Wyniki obserwacji:
 – odpady pochodzenia roślinnego  rozkładają się,

– odpady papierowe rozkładają się,

– fragmenty foliowej torebki nie zmieniły swojego wyglądu,

– szklane słoiki pozostają w nienaruszonym stanie,

Wnioski:

Materiał organiczny ulega dość szybkiemu rozkładowi. Papier rozkłada się szybciej niż gruba tektura, ale i ona nie stanowi zagrożenia dla planety- przyroda sobie z nią radzi. Folia i szkło nie ulegają rozkładowi, musimy zadbać o ich recykling.

———————————————————————————————————————————–

NIECH ZABRZMI MUZYKA

Wprawiając powietrze w drgania możemy tworzyć „muzykę”. Drgania rozchodzą się w powietrzu i w innych substancjach. Kubki, garnki, talerze, czy metalowy przedmiot możemy uderzeniem wprawić w drgania a tym samym otrzymać dźwięk.

Materiały:
*6 identycznych szklanych butelek
*1 łyżeczka
*woda

Sposób wykonania:
Ustawiamy butelki na stole w jednym rzędzie (powinny być ułożone w jednej linii i od siebie równo oddalone).
Wlewamy wodę kolejno do wszystkich butelek: do pierwszej około jednej czwartej wysokości, do drugiej nieco więcej, do trzeciej jeszcze więcej itd. Ostatnią butelkę napełniamy wodą.

Zaczynamy koncert:
Stukamy łyżeczką w każdą butelkę, sprawdzamy jaki otrzymamy dźwięk. Gdy już to wiemy, możemy stworzyć własną melodię.

Dźwięki możemy wydobyć z przedmiotów nie tylko przez uderzenie. Możesz dmuchnąć do każdej z butelek i z każdej otrzymasz inny dźwięk.

Dźwięk, podobnie jak światło, przemieszcza się w formie fal w powietrzu, w wodzie lub innej substancji, która da się wprawić w drgania.

———————————————————————————————————————————–

ZAKŁADAMY HODOWLĘ FASOLI

          Nasze wcześniejsze doświadczenia i obserwacje pozwoliły nam zgromadzić wiedzę na temat warunków, jakie należy zapewnić roślinie, żeby prawidłowo rosła i rozwijała się. Wnioski z poprzednich doświadczeń posłużą nam dziś do stworzenia odpowiednich warunków dla zakładanej hodowli fasoli, dzięki którym będziemy mogli obserwować kolejne etapy rozwoju rośliny.

Podczas zajęć uczniowie utrwalili znajomość  pojęć:  podłoże, samożywność, fotosynteza oraz przypomnieli sobie jakie znaczenie dla rozwoju rośliny mają: temperatura, światło, woda, rodzaj podłoża.

         Założenie własnej hodowli fasoli pozwoliło na codzienną, systematyczną obserwację kolejnych etapów rozwoju rośliny. Było też okazją do przypomnienia sobie, co jest potrzebne do jej prawidłowego rozwoju. Zajęcia online dały nam możliwość  porównywania wyników na bieżąco i ewentualnej poprawy warunków hodowli. Było to świetną okazją do formułowania hipotez na temat podstawy różnic w wyglądzie poszczególnych roślin. Wyniki obserwacji przebiegu doświadczenia przedstawialiśmy w formie graficznej na karcie obserwacji.

Opis doświadczenia: Do słoika wlaliśmy wodę, na górze umieściliśmy gazę, przymocowaliśmy ją do słoika za pomocą gumki. Gazę zagłębiliśmy w wodzie, by zapewnić umieszczonym na niej nasionom odpowiednią wilgotność. Słoiki ustawiliśmy na parapecie, gdzie nasiona miały zapewnione ciepło i dostęp światła słonecznego. Systematycznie uzupełnialiśmy wodę w słoiku.

Wyniki:
 -po dwóch dniach nasiona zmarszczyły się, skórka zaczęła pękać,
– pojawił się kiełek, z którego rozwijał się korzeń,
– po tygodniu fasolki miały wyraźnie rozwinięty korzeń i pęd w dwoma małymi listkami,
-nie wszystkie rośliny rozwijały się w jednakowym tempie- pędy pojawiały się z kilkudniową różnicą,
– po 2 tygodniach rośliny wymagały podparcia, miały długi pęd i duże, ciemnozielone liście,

Wnioski:

Rośliny, które mają zapewnione właściwe warunki, rozwijają się prawidłowo. Mogą wystąpić kilkudniowe różnice w czasie pojawiania się kolejnych etapów rozwoju roślin. Rośliny wymagają stałej opieki (uzupełniania wody, podparcia pędów, przesadzenia)

Po pewnym czasie najlepiej będzie posadzić fasolkę do ziemi, gdyż hodowla wodna nie zapewni jej warunków wystarczających do pełnego rozwoju –liście zaczną żółknąć i roślinka zginie. Umieszczenie jej w gruncie pozwoli na dalszą obserwację.

———————————————————————————————————————————–

SIŁA WODY

Siła wody może wywoływać duży nacisk zwany ciśnieniem.

W tym doświadczeniu bardzo łatwo wywnioskujemy, że siła z jaką tryska strużka wody, zależy od wysokości słupa wody w butelce, a zatem od wywieranego przezeń nacisku.

Materiały:

*1 plastikowa butelka

*1 większy pojemnik i woda

*1 dzbanek, 1 lejek

*1 gruba igła

1.Ostrożnie robimy w butelce trzy jednakowej wielkości dziurki: jedną w górnej części, drugą pośrodku, a trzecią u samego dołu (poproś o pomoc rodziców lub dziadków).

2.Ustawiamy butelkę w większym pojemniku by nie zalać otoczenia wodą.

3.Jedną ręką chwytamy butelkę zatykając palcami wszystkie trzy dziurki, drugą ręką przez lejek nalewamy do butelki wodę.

4.Po napełnieniu butelki wodą zdejmujemy palce z dziurek.

Obserwacje.

Z otworu położonego najwyżej woda tryska z niewielką siłą.

2.Z dziurki usytuowanej pośrodku butelki woda tryska średnio silnym strumieniem.

3.Z dziurki wykłutej najniżej woda tryska najsilniej i strużka ląduje dość daleko od butelki.

Im wyższy słup wody, tym większe ciśnienie.

———————————————————————————————————————————–

MODEL WZNIESIENIA I DOLINY

Model wzniesienia.

Instrukcja.

1.Wymieszaj trzy kawałki plasteliny.

2.Z przygotowanej masy ulep górkę dowolnej wysokości i umieść ją na tekturowej podkładce. W ten sposób uzyskasz model wzniesienia.

3.Wskaż na modelu: podnóże, stoki oraz szczyt.

Model doliny.

Potrzebne materiały: łyżka stołowa, płaskie tekturowe pudełko, wilgotny piasek do wypełnienia całego pudełka.

Instrukcja.

1.Rozprowadź piasek równomiernie w pudełku.

2.Rozgarnij piasek łyżką wzdłuż dowolnej linii od brzegu do brzegu pudełka. W ten sposób uzyskasz model doliny.

3.Wskaż na modelu dno i zbocza doliny.

——————————————————————————————————————–

CZY ROŚLINY POTRZEBUJĄ SŁOŃCA?

Słońce jest najważniejszym źródłem światła na Ziemi. Uczniowie klasy pierwszej postanowili sprawdzić, czy światło słoneczne jest potrzebne do życia roślinom. W tym celu przygotowali i przeprowadzili doświadczenie związane z wpływem światła na rozwój roślin.

Podczas zajęć uczniowie poznali pojęcia: fotosynteza, samożywność, chlorofil,

Założenie klasowej hodowli rzeżuchy pozwoliło na codzienną, systematyczną obserwację kolejnych etapów rozwoju roślin oraz wpływu światła na ich wzrost i rozwój. Było też okazją do przypomnienia sobie, co jest potrzebne do rozwoju roślin. Opieka nad wzrastającymi siewkami kształtuje w uczniach odpowiedzialność i systematyczność.

Problem badawczy: Wpływ światła na rozwój rośliny.

Hipoteza: Rośliny lepiej się rozwiną , mając dostęp do światła słonecznego. Rośliny pozbawione światła nie będą się rozwijały prawidłowo.

Opis doświadczenia: Ziarenka rzeżuchy zostały wysiane na dwie jednakowe podstawki z podłożem z waty. Podłoże było systematycznie nawilżane. Próba kontrolna miała naturalny dostęp do światła słonecznego. Próba badawcza została nakryta kapturkiem z nieprzeziernego kartonu, czyli pozbawiona dostępu do światła.

Wyniki:
-w obu podstawkach nasiona wykiełkowały w tym samym czasie,
– początkowo nie było zauważalnej różnicy w wyglądzie siewek,
– po 5 dniach kolor roślin bez światła zrobił się jaśniejszy, a liście wyglądały na delikatniejsze, łodygi były cienkie i wybujałe,
-siewki wyraźnie kierowały się ku obrzeżom kapturka, gdzie docierało szczątkowe światło,
– z czasem rośliny bez światła dalej marniały, traciły zieloną barwę i zaczęły się przewieszać,

Wnioski:
Hipoteza została potwierdzona- światło ma wpływ na rozwój roślin. Rośliny rosnące z naturalnym dostępem światła rosną prawidłowo, mają mocny zielony kolor, co świadczy o obecności chlorofilu- zielonego barwnika odpowiedzialnego za odżywianie rośliny. Brak światła hamuje powstawanie zielonego barwnika (chlorofilu), a tym samym uniemożliwia prowadzenie fotosyntezy. Rośliny rozwijające się bez dostępu do światła są pozbawione związków niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju, dlatego ich listki są mniejsze, a łodygi cieniutkie.

——————————————————————————————————————–

BAŃKI MYDLANE

Bańki mydlane to niewielkie ilości powietrza zamknięte w kulistej otoczce utworzonej z wody wymieszanej z mydlinami. Przy tym doświadczeniu ryzykujemy, że wszystko dookoła zmoczymy. Zachowajcie więc ostrożność.

Materiały potrzebne do doświadczenia.

*miska na wodę

*rurka do napojów

*woda

*płyn do mycia naczyń

*ściereczki

Wykonanie.

1.Napełnij pojemnik wodą i dodaj płyn do mycia naczyń. Mieszaj płyn rękami aż się rozpuści.

2.Do suchych rąk zabierz słomkę (rurkę do napojów)

3.Delikatnie dmuchaj w rurkę, drugi jej koniec przesuwaj po powierzchni wody.

4.Powstaną małe banieczki.

5.Jeśli chcecie zrobić dużą bańkę to zanurzcie jeden koniec rurki w wodzie z płynem i delikatnie trzymajcie koniec rurki tuż nad powierzchnią wody.

ŻYCZĘ UDANEJ ZABAWY.

——————————————————————————————————————–

SPRAGNIONA RODZYNKA

Przygotuj:

*rodzynki

*szklankę

*wodę

*łyżkę

Wykonanie.

1.Do około 1/3 szklanki wody wsyp rodzynki.

2.Następnie wlej wodę i wymieszaj.

Co się stanie?

Po około 3-4 godzinach te wcześniej twarde, pomarszczone rodzynki zrobią się miękkie, grube i napęczniałe.

Dlaczego?

Rodzynki to beznasienne, w pełni dojrzałe i wysuszone owoce jagodowe winorośli. Woda może przedostać się do rodzynek poprzez skórkę. Rodzynka rozszerza się, ponieważ pobiera wodę i robi się okrągła.

——————————————————————————————————————–

BADAMY WŁAŚCIWOŚCI LODU

Nadeszła prawdziwa, mroźna zima. W przyrodzie można zaobserwować zjawisko zamarzania wody i pojawiania się lodu. Korzystając z naturalnych warunków pogodowych, uczniowie klasy pierwszej uczestniczyli w zajęciach terenowych dotyczących badania cech lodu. Zwykły lód kryje w sobie wiele tajemnic, które z różnych powodów warto poznać i zrozumieć, by potem móc to wykorzystać w codziennym życiu. Przeprowadziliśmy więc proste eksperymenty mające na celu pokazanie jak zachowuje się lód w związku ze zmianami temperatury. Dokonaliśmy obserwacji zjawiska zamarzania wody oraz topnienia lodu. Omówiliśmy zasady bezpieczeństwa na lodzie.

Jeszcze niedawno obserwowaliśmy kałuże powstające z topiącego się lodu. Dziś temperatura spadła do -7 stopni i wszędzie pojawił się lód a pod dachami można obserwować zwisające sople. Trzeba uważać podczas chodzenia po oblodzonej powierzchni-łatwo stracić równowagę. Pod żadnym pozorem nie wolno wchodzić na zamarznięte zbiorniki wodne- grozi to załamaniem lodu.

Podczas zajęć uczniowie poznali lub utrwalili pojęcia: stan skupienia, zamarzanie, topnienie, grubość pokrywy lodowej, gołoledź, zasolenie gleby,

Opis eksperymentu:
1. Bryłki lodu rozbiliśmy za pomocą młotka.
2. Lodową taflę posypaliśmy solą.
3. Do pojemnika włożyliśmy bryłki lodu i zabraliśmy do szkoły.

Wyniki:
– lód rozkruszył się i jego części roztrysnęły się we wszystkich kierunkach,
– pod wpływem soli tafla lodu rozpuściła się, a na jej powierzchni pojawiła się woda,
– lód stopniowo się topił, w pojemniku pojawiało się coraz więcej wody, w końcu kostki lodu zupełnie się roztopiły,

W czasie przeprowadzonych obserwacji uczniowie zauważyli, że:

• woda zamarza w temperaturze poniże 0 stopni,
  lód pokrywa zbiorniki wodne,
• lód jest twardy, kruchy,
• sól powoduje szybkie topienie się lodu,
• sól topi cienką warstwę lodu,
• lód topi się w temperaturze powyżej 0 stopni, z roztopionego lodu powstaje woda,

Wnioski:

Temperatura ma wpływ na zmiany stanu skupienia wody. W temperaturze poniżej 0 stopni woda zamarza i tworzy się lód, powyżej 0- lód się topi. Sól powoduje topnienie lodu. To zjawisko wykorzystuje się w celu poprawienia bezpieczeństwa na chodnikach i drogach, gdy istnieje konieczność szybkiego przeciwdziałania gołoledzi. Niestety posypywanie solą powoduje szkody w środowisku – z powodu nadmiernego zasolenia gleby, do której trafia sól. Lód jest kruchy, wchodzenie na zamarznięte zbiorniki wodne grozi załamaniem lodu.

——————————————————————————————————————–

PŁYWAJĄCE JAJKO

Wykorzystując różnicę gęstości wody słonej i słodkiej wykonamy proste, ale pouczające doświadczenie.

Materiały.

*szklany słoik

*jajko

*łyżeczka

*sól i woda

Przebieg doświadczenia.

1.Napełniamy słoik w trzech czwartych wodą i wkładamy do niego jajko (jajko spoczywa na dnie).

2.Wsypujemy do wody łyżeczkę soli- jajko unosi się nieco.

3.Wsypujemy kolejną- jajko znowu wędruje w górę.

4.Dodajemy kolejne 2 albo 3 łyżeczki soli, aż jajko dotrze do powierzchni wody i częściowo się wynurzy.

Jajko waży mniej od słonej wody i dlatego ostatecznie wynurza się na powierzchnię.

To ważne.

Jajko tonie w wodzie słodkiej, a wypływa ku powierzchni w słonej. Przyczyną jest większa gęstość wody słonej. Wyjaśnia to także dlaczego w basenie łatwiej idziemy na dno niż podczas kąpieli w morzu. W słonej morskiej wodzie unoszenie się na powierzchni nie wymaga tyle wysiłku ile w słodkiej, w basenie.

_{Źródło: nasze małe odkrycia-wydawnictwo Elżbieta Jarmołkiewicz}

——————————————————————————————————————–

TORNADO. W LEJU.

Tornado to silny huragan, który występuje głównie w USA. W Azji nosi nazwę tajfunu.

Tornada występują najczęściej w ciepłej porze roku w towarzystwie chmur burzowych. Powietrze ogrzane gorącą powierzchnią Ziemi podnosi się i zaczyna obracać w kółko. Na niebie powstaje figura w kształcie trąby. Rozciąga się ona od chmury na niebie aż do ziemi. Tornada niszczą domy, wyrywają drzewa z korzeniami i porywają ze sobą auta. Tornada, które huczą nad morzem lub jeziorem, nazywane są również trąbami powietrznymi.

Przygotuj:

• wodę
• barwnik spożywczy lub atrament
•  wysoki słoik
• łyżkę

Wykonanie:

1. Nalej wody do ¾ słoika
2. Górną warstwę wody zamieszaj tak mocno, żeby bardzo szybko się obracała.
3. Do samego środka wiru wpuść kilka kropli barwnika spożywczego lub atramentu.

Co się stanie?

Pojawi się lej wirowy.

Dlaczego?

Powietrze w tornadzie porusza się tak samo, jak zafarbowany wodny lej wirowy. Trąba tornada zaczyna się wysoko w powietrzu. Składa się z wiatrów spiralnie kręconych się na dół.

W leju.

Potrzebujesz:

• umywalki
• barwnika spożywczego lub atramentu

Wykonanie:

1. Zatkaj odpływ umywalki i nalej do niej wody.
2. Poczekaj, aż powierzchnia wody się uspokoi, a następnie wyciągnij korek.
3. Do wody nad odpływem wlej trochę barwnika lub atramentu i przyjrzyj się, jak spływa woda.

Co się stanie?

Odpływająca woda utworzy lej wirowy, który będzie wyraźnie widoczny dzięki barwnikowi w wodzie.

——————————————————————————————————————–

SKĄD SIĘ BIERZE DESZCZ?

O tym, że deszcz jest konieczny dla życia świata roślin wiemy wszyscy. Tylko skąd on się bierze? Uczniowie klasy pierwszej uczestniczyli w zajęciach dotyczących obiegu wody
w przyrodzie i przeprowadzili proste eksperymenty mające na celu pokazanie jak wygląda obieg wody w przyrodzie oraz wyjaśniający takie zjawiska jak: parowanie i skraplanie wody oraz topnienie lodu.

Przechodzenie wody do stanu pary nazywa się parowaniem. Ciepło ze Słońca powoduje, że woda na Ziemi paruje. Parująca woda unosi się, ochładza się i zamienia się w maleńkie krople, które tworzą chmury. To naturalne zjawisko nazywa się kondensacją. Chmury przemieszczają się w atmosferze aż do osiągnięcia bardzo dużej wysokości i niskiej temperatury. Następnie te małe krople wody łączą się ze sobą, tworząc większe krople. Proces ten trwa aż krople wody stają się cięższe od powietrza i zaczną opadać na ziemię. Ten proces to opad atmosferyczny. Istnieją różne rodzaje opadów: np. śnieg, grad. Obieg wody jest ważny, ponieważ utrzymuje równowagę atmosferyczną. Woda wyparowuje, opuszczając ziemię i zbiorniki wodne, ale również skrapla się, wracając do nich. Cykl ten jest w ciągłym ruchu…

Podczas zajęć uczniowie poznali pojęcia: parowanie ,stan skupienia, kondensacja, opad atmosferyczny, skraplanie, zamarzanie, topnienie.

Opis eksperymentu:
1. Do szklanki wlaliśmy gorącą wodę, szklankę nakryliśmy spodkiem.
2. Do woreczka strunowego wlaliśmy zimną wodę i szczelnie zamknęliśmy woreczek. Woreczek powiesiliśmy.
3. Do salaterki włożyliśmy kostki lodu.

Wyniki:
– po chwili w szklance z gorącą wodą mogliśmy zaobserwować pojawiającą się, a następnie skraplającą się na podstawku i ściankach parę i opadające w dół krople wody,
– po godzinie obserwowaliśmy parę pojawiającą się w woreczku,
– po upływie 10 godzin obserwowaliśmy krople wody na ściankach woreczka i spływającą w dół wodę,
– lód stopniowo się topił, w salaterce pojawiało się coraz więcej wody, w końcu kostki lodu zupełnie się roztopiły,

w czasie przeprowadzonej obserwacji uczniowie zauważyli, że:

• gorąca woda paruje szybko,
• zimna woda paruje,
• para wodna znajduje się w powietrzu,
• schłodzona para wodna zamienia się w krople wody,
• lód topi się w temperaturze powyżej 0 stopni,

Wnioski: Woda występuje w różnych stanach skupienia (stały, płynny, gazowy). Stan skupienia wody może się zmieniać. Woda w przyrodzie krąży. Temperatura ma wpływ na zmiany stanu skupienia wody.

——————————————————————————————————————–

JAK ŚWIATŁO WPŁYWA NA KOLOR RZEŻUCHY?

Uczniowie klasy IV znając kolejne etapy metody naukowej na podstawie wypracowanej wcześniej instrukcji zaplanowali i wykonali następujące doświadczenie.

Problem badawczy: Jak światło wpływa na kolor rzeżuchy?

Hipoteza: Rzeżucha pozbawiona dostępu do światła nie jest zielona.

Materiały: nasiona rzeżuchy, dwa spodki, lignina, woda, aluminiowa folia

Przebieg doświadczenia:

*na zwilżoną ligninę położoną na spodkach wysiej nasiona rzeżuchy

*podlewaj nasiona przez kilka dni tak by lignina była stale wilgotna

*gdy nasiona wykiełkują jeden spodek nakryj folią aluminiową, a drugi spodek pozostaw odsłonięty

*przyglądaj się jak rosną rośliny na spodkach przez kilka dni

Obserwacje: Rośliny nieprzykryte folią są intensywnie zielone, a rośliny osłonięte folią aluminiową mają żółtawe zabarwienie.

Wnioski: Rośliny pozbawione dostępu do światła nie są zielone.

——————————————————————————————————————–

KRYSTALIZACJA- TWOJA WŁASNA PRODUKCJA SOLI.

Wystarczy się rozejrzeć, aby dostrzec mieszaniny. Często przeprowadzanym eksperymentem jest mieszanie substancji, np. dodawanie makaronu do gotującej się wody i rozdzielanie ich na składniki- odcedzanie makaronu.

Uczniowie klasy IV zapoznali się z inną metodą rozdzielania składników mieszanin- krystalizacją.

Potrzebne materiały: sól, słoik z wodą, łyżeczka, nitka bawełniana lub sznurek

Wykonanie:

 1. Do naczynia z wodą wsyp tak dużo soli, aż nie będzie chciała się rozpuścić.

2. Do naczynia z wodą i rozpuszczoną solą włóż nitkę lub sznurek.

3. Naczynie pozostaw w ciepłym miejscu.

4. Odczekaj kilka dni aż woda wyparuje.

Obserwacje: zwróć uwagę na pojawiające się na nitce i ściankach naczynia kryształki soli.

——————————————————————————————————————–

NA JAKIM PODŁOŻU UROŚNIE ROŚLINA?

Dobra dla roślin gleba powstaje nawet przez kilkadziesiąt lat. W tym czasie potrzebuje wody, słońca, roślin i zwierząt. Rozłożone szczątki roślin i zwierząt sprawiają, że gleba staje się żyzna, a rośliny lepiej na niej rosną. Uczniowie klasy pierwszej przygotowali i przeprowadzili obserwację gleby oraz doświadczenie związane z właściwościami gleby i jej znaczeniem dla rozwoju roślin.

Podczas zajęć uczniowie poznali pojęcia: obserwacja, doświadczenie, wyniki obserwacji, próba badawcza, próba kontrolna, problem badawczy i hipoteza, mieszanina, materiał organiczny.

W wyniku przeprowadzonej obserwacji uczniowie sformułowali następujące wnioski:

• skład gleby jest bardziej różnorodny od składu piasku,
• gleba jest mieszaniną wielu składników,
• w glebie znajdują się szczątki roślin i zwierząt,
• w glebie znajduje się woda,
• gleba jest lżejsza od piasku,

Założenie klasowej hodowli owsa pozwoliło na codzienną, systematyczną obserwację kolejnych etapów rozwoju rośliny oraz wpływu rodzaju podłoża na wzrost roślin. Było też okazją do uświadomienia sobie, co jest potrzebne do rozwoju roślin. Opieka nad wzrastającymi siewkami kształtuje w uczniach odpowiedzialność i systematyczność .

Problem badawczy: Wpływ rodzaju podłoża na rozwój rośliny.

Hipoteza: Rośliny lepiej urosną w żyznej glebie niż w piasku.

Opis doświadczenia: ziarna owsa wysiane na podłożu z żyznej gleby i z piasku.

Wyniki:
– w obu szklankach wyraźnie widać korzenie siewek,
– w obu szklankach nasiona wykiełkowały,

– ilość rosnących siewek jest podobna obu szklankach,
– początkowo rośliny rozwijały się w podobny sposób,
– po tygodniu kolor roślin w piasku zrobił się jaśniejszy, a liście wyglądały na delikatniejsze,
– z czasem rośliny w piasku dalej marniały, traciły zieloną barwę i zaczęły się przewieszać,

Wnioski:
Rodzaj podłoża ma wpływ na rozwój roślin. W żyznej glebie rośliny rozwijają się lepiej. W piasku nasiona kiełkują i siewki rosną do momentu wykorzystania zapasu substancji odżywczych z nasionka, później siewki marnieją.

——————————————————————————————————————–

WYKRYWANIE WITAMINY C W SOKU Z OWOCÓW.
– zapoznanie z kolejnymi etapami stosowania metody naukowej jako sposobu uzyskiwania odpowiedzi na pytania, które nasuwają się w wyniku obserwacji. Metoda naukowa składa się z kilku etapów. Uczniowie klasy IV prześledzili ją na niżej podanym przykładzie.

Problem badawczy: Czy sok z cytryny zawiera witaminę C?
Hipoteza: Sok z cytryny zawiera witaminę C.
Wskazówka: Witamina C odbarwia roztwór skrobi z jodyną.
Przebieg doświadczenia:
Przygotuj kleik skrobiowy, jodynę, sok z cytryny, naczynie z wodą z kranu, dwie szklanki, łyżkę, zakraplacz.
Próba badawcza: Szklanka z wodą z kranu, kleikiem skrobiowym, jodyną i sokiem z cytryny.
Próba kontrolna: Szklanka z woda z kranu, kleikiem skrobiowym i jodyną.
1.Napełnij obie szklanki do połowy wodą z kranu. Dodaj do nich po łyżeczce kleiku skrobiowego i wymieszaj.
2.Do obu szklanek dodaj zakraplaczem po jednej kropli jodyny. Barwa roztworu zmieni się na granatową.
Następnie do jednej szklanki dodaj kilka kropli soku z cytryny.
Wynik: Porównaj próbę badawczą z próbą kontrolną. Sprawdź jaką barwę mają roztwory.
Wniosek: Na podstawie wyników wyciągnij wniosek dotyczący obecności witaminy C w soku z cytryny.
Wniosek uczniów: Sok z cytryny zawiera witaminę C.

———————————————————————————————————————————–